Κεφάλαιο: 08.08.02 Ανοσοκατασταλτικά

Τα ανοσοκατασταλτικά φάρμακα καταστέλλουν τις ανεπιθύμητες ανοσολογικές αντιδράσεις (απόρριψη μοσχευμάτων, αυτοάνοσες αντιδράσεις κ.λ.π.) με διαφόρους μηχανισμούς.

Από αυτά η αζαθειοπρίνη χρησιμοποιείται ευρέως στις μεταμοσχεύσεις οργάνων, καθώς και στην αντιμετώπιση πολλών αυτοάνoσων παθήσεων. Η κυριότερη παρενέργειά της είναι η μυελοκαταστολή.

Η κυκλοσπορίνη είναι αναστολέας της καλσινευρίνης και είναι ισχυρό ανοσοκατασταλτικό φάρμακο. Δεν είναι τόσο μυελοτοξικό όσο είναι νεφροτοξικό.

Η μυκοφαινολάτη έχει πιο εκλεκτική δράση και χρησιμοποιείται για την προφύλαξη από την οξεία απόρριψη νεφρικού ή καρδιακού μοσχεύματος σε συνδυασμό με κυκλοσπορίνη και κορτικοστεροειδή. Έχει κινδύνους ευκαιριακών λοιμώξεων και μυελοκαταστολής. Η μυκοφαινολάτη μεταβολίζεται σε μυκοφαινολικό οξύ.

H δακλιζουμάμπη και η βασιλιξιμάμπη είναι μονοκλωνικά αντισώματα που εμποδίζουν τον πολλαπλασιασμό των Τ λεμφοκυττάρων και χρησιμοποιούνται για την προφύλαξη από την απόρριψη αλλογενούς νεφρικού μοσχεύματος μαζί με κυκλοσπορίνη και κορτικοειδή.

Το τακρόλιμους είναι επίσης αναστολέας της καλσινευρίνης. Η δράση του μοιάζει πολύ με εκείνη της κυκλοσπορίνης είναι όμως πιο νευροτοξικό και νεφροτοξικό. άλλη πιθανή σοβαρή επιπλοκή είναι η μυοκαρδιοπάθεια. Το εβερόλιμους δρα ανασταλτικά στον πολλαπλασιασμό των ενεργοποιημένων από το αντιγόνο T-λεμφοκυττάρων εμποδίζοντας έτσι τη μετάδοση μηνυμάτων στους κυτταρικούς υποδοχείς με τα οποία εξασφαλίζεται ο κυτταρικός πολλαπλασιασμός.Η αναστολή αυτή οδηγεί σε παραμονή των κυττάρων στη φάση G1 του κυτταρικού κύκλου.

Νεώτερη ανοσοκατασταλτική ουσία, είναι το σιρόλιμους , η οποία δεν ανήκει στους αναστολείς της καλσινευρίνης, όπως λ.χ. η κυκλοσπορίνη , αλλά αναστέλλει και αυτή την ενεργοποίηση των Τ και Β λεμφοκυττάρων διακόπτοντας τη μετάδοση των ειδικών σημάτων που την προκαλούν.

Για τα κορτικοστεροειδή ως ανοσοκατασταλτικά και τη χρήση τους στην ογκολογία βλ. κεφ. 06.04 εισαγωγή και 06.04.02 .