RISPERDAL CONSTA PD.S.IN.PR 50MG/VIAL BT x 1 VIAL +1 PF. SYR.SOLVENT SYR.SOLVENT

Φαρμακοθεραπευτική κατηγορία: Άλλα αντιψυχωσικά
Κωδικός ATC: N05AX08

Μηχανισμός δράσης

Η ρισπεριδόνη είναι ένας εκλεκτικός μονοαμινεργικός ανταγωνιστής με μοναδικές ιδιότητες. Έχει μεγάλη συγγένεια για τους 5-ΗΤ₂ σεροτονινεργικούς και D₂ ντοπαμινεργικούς υποδοχείς. Η ρισπεριδόνη συνδέεται επίσης με τους α₁αδρενεργικούς υποδοχείς και, με χαμηλότερη συγγένεια, με τους Η₁ισταμινεργικούς και α₂-αδρενεργικούς υποδοχείς. Η ρισπεριδόνη δεν έχει καμία χημική συγγένεια για τους χολινεργικούς υποδοχείς.

Αν και η ρισπεριδόνη είναι ισχυρός D₂ ανταγωνιστής, ο οποίος θεωρείται ότι βελτιώνει τα θετικά συμπτώματα της σχιζοφρένειας, προκαλεί μικρότερου βαθμού καταστολή της κινητικής δραστηριότητας και επαγωγή της καταληψίας από τα κλασικά αντιψυχωσικά. O εξισορροπημένος κεντρικός ανταγωνισμός της σεροτονίνης και της ντοπαμίνης μπορεί να προκαλέσει μείωση της προδιάθεσης για εξωπυραμιδικές ανεπιθύμητες ενέργειες και να επεκτείνει την θεραπευτική δράση στα αρνητικά συμπτώματα και στις διαταραχές του συναισθήματος της σχιζοφρένειας.

Κλινική αποτελεσματικότητα

Η αποτελεσματικότητα του RISPERDAL CONSTA (25 mg και 50 mg) στην αντιμετώπιση των εκδηλώσεων των ψυχωσικών διαταραχών (σχιζοφρένεια/σχιζοσυναισθηματική διαταραχή) εδραιώθηκε σε μία ελεγχόμενη με εικονικό φάρμακο (placebo) δοκιμή διάρκειας 12 εβδομάδων, σε ενήλικες ψυχωσικούς ασθενείς, νοσηλευόμενους και εξωτερικούς, που πληρούσαν τα κριτήρια DSM-IV για σχιζοφρένεια.

Σε μία συγκριτική δοκιμή, διάρκειας 12 εβδομάδων, σε σταθεροποιημένους ασθενείς με σχιζοφρένεια, το RISPERDAL CONSTA βρέθηκε να είναι τόσο αποτελεσματικό όσο και η από του στόματος χορηγούμενη μορφή. Η μακροχρόνια (50 εβδομάδων) ασφάλεια και αποτελεσματικότητα του RISPERDAL CONSTA, αξιολογήθηκε, επίσης, σε μία ανοικτή δοκιμή σε σταθεροποιημένους ψυχωσικούς ασθενείς, νοσηλευόμενους και εξωτερικούς, που πληρούσαν τα κριτήρια DSM-IV για σχιζοφρένεια ή σχιζοσυναισθηματική διαταραχή. Η αποτελεσματικότητα του RISPERDAL CONSTA διατηρήθηκε στην πάροδο του χρόνου (Εικόνα 1).

Εικόνα 1. Μέσος όρος στην συνολική βαθμολόγηση PANSS για μεγάλο διάστημα (LOCF) σε ασθενείς με σχιζοφρένεια:

Απορρόφηση

Η απορρόφηση της ρισπεριδόνης από το RISPERDAL CONSTA είναι πλήρης.

Μετά από μία εφάπαξ ενδομυϊκή ένεση RΙSΡΕRDΑL CONSTA, το περίγραμμα της απελευθέρωσης περιλαμβάνει μία μικρή αρχική απελευθέρωση ρισπεριδόνης (<1% της δόσης), ακολουθούμενη από ένα μεσοδιάστημα χρόνου 3 εβδομάδων. Η κύρια απελευθέρωση της ρισπεριδόνης ξεκινά από την 3^η εβδομάδα και μετά, διατηρείται από 4 έως 6 εβδομάδες και υποχωρεί έως την εβδομάδα 7. Συνεπώς, θα πρέπει να χορηγείται από στόματος αντιψυχωσική συμπληρωματική θεραπεία κατά τη διάρκεια των 3 πρώτων εβδομάδων θεραπείας με RΙSΡΕRDΑL CONSTA (βλ. παράγραφο 4.2).

Ο συνδυασμός του περιγράμματος απελευθέρωσης και του δοσολογικού σχήματος (ενδομυϊκή χορήγηση κάθε δύο εβδομάδες) έχουν ως αποτέλεσμα τη διατήρηση θεραπευτικών συγκεντρώσεων στο πλάσμα. Οι θεραπευτικές συγκεντρώσεις στο πλάσμα παραμένουν έως 4 με 6 εβδομάδες μετά την τελευταία ένεση RΙSΡΕRDΑL CONSTA.

Μετά από επαναλαμβανόμενες ενδομυϊκές ενέσεις με 25 ή 50 mg RΙSΡΕRDΑL CONSTA κάθε δύο εβδομάδες, οι διάμεσες κατώτατες και μέγιστες συγκεντρώσεις στο πλάσμα του ενεργού αντιψυχωσικού κλάσματος κυμαίνονταν μεταξύ 9,9-19,2 ng/ml και 17,9-45,5 ng/ml, αντίστοιχα. Δεν παρατηρήθηκε καμία συσσώρευση της ρισπεριδόνης κατά τη μακροχρόνια χρήση (12 μήνες) σε ασθενείς που τους χορηγήθηκαν με ένεση 25-50 mg κάθε δύο εβδομάδες.

Οι παραπάνω μελέτες διεξήχθησαν με γλουτιαία ενδομυϊκή ένεση. Οι δελτοειδείς και γλουτιαίες ενδομυϊκές ενέσεις στις ίδιες δόσεις είναι βιοϊσοδύναμες και συνεπώς μπορούν να εναλλάσσονται.

Κατανομή

Η ρισπεριδόνη κατανέμεται ταχέως. Ο όγκος κατανομής είναι 1-2 l/kg. Στο πλάσμα, η ρισπεριδόνη συνδέεται με την λευκωματίνη και την α1-οξυγλυκοπρωτεΐνη. Το ποσοστό της σύνδεσης της ρισπεριδόνης με τις πρωτεΐνες του πλάσματος είναι 90%, και του ενεργού μεταβολίτη της 9-υδροξυ-ρισπεριδόνη είναι 77%.

Βιομετασχηματισμός και αποβολή

Η ρισπεριδόνη μεταβολίζεται από το CYP2D6 σε 9-υδροξυ-ρισπεριδόνη, η οποία έχει παρόμοια φαρμακολογική δράση με την ρισπεριδόνη. Η ρισπεριδόνη μαζί με την 9-υδροξυ-ρισπεριδόνη αποτελούν το ενεργό αντιψυχωσικό κλάσμα. Το CYP2D6 υπόκειται σε γενετικό πολυμορφισμό. Άτομα με εκτενή μεταβολική ικανότητα προς το CYP2D6 μετατρέπουν ταχέως τη ρισπεριδόνη σε 9-υδροξυ-ρισπεριδόνη, ενώ άτομα με περιορισμένη μεταβολική ικανότητα προς το CYP2D6 τη μετατρέπουν πολύ πιο αργά. Παρότι τα άτομα με εκτενή μεταβολική ικανότητα έχουν χαμηλότερες συγκεντρώσεις ρισπεριδόνης και υψηλότερες συγκεντρώσεις 9-υδροξυ-ρισπεριδόνης από ότι τα άτομα με περιορισμένη μεταβολική ικανότητα, η συνδυασμένη φαρμακοκινητική της ρισπεριδόνης και της 9-υδροξυ-ρισπεριδόνης (δηλ. του ενεργού αντιψυχωσικού κλάσματος), ύστερα από εφάπαξ και επαναλαμβανόμενες δόσεις, είναι παρόμοια στα άτομα με εκτενή και περιορισμένη μεταβολική ικανότητα προς το CYP2D6.

Μία άλλη οδός μεταβολισμού της ρισπεριδόνης είναι η Ν-αποαλκυλίωση. In vitro μελέτες σε μικροσώμια του ανθρώπινου ήπατος έδειξαν ότι η ρισπεριδόνη, σε κλινικώς σχετικές συγκεντρώσεις, δεν αναστέλλει σημαντικά το μεταβολισμό φαρμάκων που μεταβολίζονται από τα ισοένζυμα του κυτοχρώματος P450, περιλαμβανομένων των CYP1A2, CYP2A6, CYP2C8/9/10, CYP2D6, CYP2E1, CYP3A4 και CYP3A5. Μία εβδομάδα μετά την από στόματος χορήγηση ρισπεριδόνης, το 70% της δόσης απεκκρίθη στα ούρα και το 14% στα κόπρανα. Στα ούρα, η ρισπεριδόνη μαζί με την 9-υδροξυ-ρισπεριδόνη αντιπροσωπεύουν το 35-45% της από στόματος χορηγούμενης δόσης. Το υπόλοιπο είναι ανενεργοί μεταβολίτες. Η φάση της απομάκρυνσης ολοκληρώνεται περίπου 7 έως 8 εβδομάδες μετά την τελευταία ένεση RISPERDAL CONSTA.

Γραμμικότητα

Η φαρμακοκινητική της ρισπεριδόνης είναι γραμμική στο εύρος δόσης των 25–50 mg χορηγούμενων με ένεση κάθε 2 εβδομάδες.

Ηλικιωμένοι, ηπατική και νεφρική δυσλειτουργία

Μία φαρμακοκινητική μελέτη εφάπαξ δόσης με από στόματος ρισπεριδόνη έδειξε κατά μέσο όρο 43% υψηλότερες συγκεντρώσεις του ενεργού αντιψυχωσικού κλάσματος στο πλάσμα, 38% μεγαλύτερο χρόνο ημίσειας ζωής και μειωμένη κάθαρση του ενεργού αντιψυχωσικού κλάσματος κατά 30% στους ηλικιωμένους.

Σε ενήλικες με μέτρια νεφρική νόσο, η κάθαρση της δραστικής χαρακτηριστικής ομάδας ήταν ~48% της κάθαρσης σε νεαρούς υγιείς ενήλικες (ηλικιακό εύρος 25-35 έτη). Σε ενήλικες με σοβαρή νεφρική νόσο, η κάθαρση της δραστικής χαρακτηριστικής ομάδας ήταν ~31% της κάθαρσης σε νεαρούς υγιείς ενήλικες. Ο χρόνος ημίσειας ζωής της δραστικής χαρακτηριστικής ομάδας ήταν 16,7 ώρες σε νεαρούς ενήλικες, 24,9 ώρες σε ενήλικες με μέτρια νεφρική νόσο (ή ~1,5 φορές απ‘ ό,τι σε νεαρούς ενήλικες), και 28,8 ώρες σε άτομα με σοβαρή νεφρική νόσο (ή ~1,7 φορές απ’ ό,τι σε νεαρούς ενήλικες). Οι συγκεντρώσεις ρισπεριδόνης στο πλάσμα ήταν φυσιολογικές σε ασθενείς με ηπατική ανεπάρκεια, αλλά το μέσο ελεύθερο κλάσμα της ρισπεριδόνης στο πλάσμα ήταν αυξημένο κατά 37,1%.

Η από στόματος κάθαρση και ο χρόνος ημίσειας ζωής της απομάκρυνσης της ρισπεριδόνης και της δραστικής χαρακτηριστικής ομάδας σε ενήλικες με μέτρια και σοβαρή ηπατική δυσλειτουργία δεν ήταν σημαντικά διαφορετικές από εκείνες τις παραμέτρους σε νεαρούς υγιείς ενήλικες.

Φαρμακοκινητική/φαρμακοδυναμική συσχέτιση

Δεν υπήρξε καμία συσχέτιση μεταξύ των συγκεντρώσεων στο πλάσμα του ενεργού αντιψυχωσικού κλάσματος και της αλλαγής στα αποτελέσματα στη συνολική PANSS (Κλίμακα Θετικών και Αρνητικών Συμπτωμάτων) και στη συνολική ESRS (Κλίμακα Μέτρησης Εξωπυραμιδικών Συμπτωμάτων) κατά τις επισκέψεις αξιολόγησης σε καμιά από τις δοκιμές φάσης ΙΙΙ στις οποίες μελετήθηκε η αποτελεσματικότητα και η ασφάλεια.

Φύλο, φυλή και κάπνισμα

Μία φαρμακοκινητική ανάλυση πληθυσμού αποκάλυψε ότι δεν υπάρχει καμία προφανής επίδραση του φύλου, της φυλής ή του καπνίσματος στη φαρμακοκινητική της ρισπεριδόνης ή του ενεργού αντιψυχωσικού κλάσματος.

Παρόμοια προς τις μελέτες (υπο)χρόνιας τοξικότητας με από στόματος ρισπεριδόνη σε αρουραίους και σκύλους, οι κύριες δράσεις της θεραπείας με RISPERDAL CONSTA (μέχρι 12 μήνες ενδομυϊκής χορήγησης) ήταν επαγόμενη από την προλακτίνη διέγερση του μαζικού αδένα, αλλαγές στο γεννητικό σύστημα του αρσενικού και του θηλυκού και δράσεις από το κεντρικό νευρικό σύστημα (ΚΝΣ), σχετιζόμενες με τη φαρμακοδυναμική δράση της ρισπεριδόνης. Σε μία μελέτη τοξικότητας σε νεαρούς αρουραίους που λάμβαναν ρισπεριδόνη από στόματος, παρατηρήθηκε αυξημένη θνησιμότητα στα νεογνά και καθυστέρηση στη σωματική ανάπτυξη. Σε μία μελέτη 40 εβδομάδων με νεαρούς σκύλους που έλαβαν ρισπεριδόνη από στόματος, υπήρξε καθυστέρηση στη σεξουαλική ωρίμανση. Με βάση την AUC, η ανάπτυξη των μακρών οστών δεν επηρεάστηκε σε σκύλους με έκθεση 3,6 φορές μεγαλύτερη από τη μέγιστη έκθεση από στόματος σε εφήβους (1,5 mg/ημέρα), ενώ παρατηρήθηκαν επιδράσεις στα μακρά οστά και τη σεξουαλική ωρίμανση με έκθεση 15 φορές μεγαλύτερη από τη μέγιστη έκθεση από στόματος σε εφήβους.

Η ρισπεριδόνη δεν ήταν τερατογόνος στον αρουραίο και στο κουνέλι. Σε μελέτες αναπαραγωγής με ρισπεριδόνη στον αρουραίο, εμφανίστηκαν ανεπιθύμητες ενέργειες στη συμπεριφορά ζευγαρώματος των γεννητόρων, και στο βάρος γέννησης και την επιβίωση των απογόνων. Σε αρουραίους, η ενδομήτρια έκθεση σε ρισπεριδόνη συνδέθηκε με γνωστικά ελλείμματα στην ενήλικη ζωή. Άλλοι ανταγωνιστές της ντοπαμίνης, όταν χορηγήθηκαν σε κυοφορούντα ζώα, προκάλεσαν αρνητικές επιδράσεις στη μάθηση και στην κινητική ανάπτυξη των απογόνων.

Η χορήγηση RISPERDAL CONSTA σε αρσενικούς και θηλυκούς αρουραίους, για 12 και 24 μήνες, σε δόσεις των 40 mg/kg/2 εβδομάδες, προκάλεσε οστεοδυστροφία. Η δόση επίδρασης για την οστεοδυστροφία σε αρουραίους υπολογιζόταν βάσει των mg/m² σε 8 φορές τη μέγιστη συνιστώμενη δόση για τον άνθρωπο και σχετίζεται με έκθεση πλάσματος κατά 2 φορές την μέγιστη αναμενόμενη έκθεση σε ανθρώπους που λαμβάνουν τη μέγιστη συνιστώμενη δόση. Δεν παρατηρήθηκε οστεοδυστροφία σε σκύλους που έλαβαν RISPERDAL CONSTA έως και 20 mg/kg/2 εβδομάδες, για 12 μήνες. Από τη δόση αυτή προέκυψε έκθεση πλάσματος έως και 14 φορές τη μέγιστη συνιστώμενη δόση για τον άνθρωπο.

Δεν υπήρχαν ενδείξεις γονοτοξικού δυναμικού.

Όπως αναμένεται από έναν ισχυρό ανταγωνιστή ντοπαμίνης D₂, σε μελέτες καρκινογένεσης με από στόματος ρισπεριδόνη σε αρουραίους και ποντικούς, εμφανίστηκαν αυξήσεις στα αδενώματα της υπόφυσης (ποντίκια), στα αδενώματα της ενδοκρινούς μοίρας του παγκρέατος (αρουραίοι) και στα αδενώματα των μαζικών αδένων (και στα δύο είδη).

Σε μια μελέτη καρκινογένεσης με ενδομυϊκή χορήγηση RISPERDAL CONSTA σε αρουραίους Wistar (Hannover) (δόσεις των 5 και 40 mg/kg/2 εβδομάδες) παρατηρήθηκε αύξηση στη συχνότητα εμφάνισης όγκων του ενδοκρινικού παγκρέατος, της υπόφυσης και του μυελού των επινεφριδίων στα 40mg/kg, ενώ όγκοι του μαζικού αδένα παρουσιάστηκαν στα 5 και 40 mg/kg. Οι όγκοι αυτοί που παρατηρήθηκαν με από στόματος και ενδομυϊκή χορήγηση, μπορεί να αποδοθούν στον παρατεταμένο ανταγωνισμό της ντοπαμίνης στους D₂ υποδοχείς και στην υπερπρολακτιναιμία. Οι μελέτες ιστικής καλλιέργειας υποδεικνύουν ότι η κυτταρική ανάπτυξη στους όγκους των ανθρώπινων μαστών μπορεί να διεγερθεί με την προλακτίνη. Η υπερασβεστιαιμία, η οποία αποφαίνεται να συμβάλλει στην αύξηση της συχνότητας εμφάνισης όγκων του μυελού των επινεφριδίων στους αρουραίους που έλαβαν RISPERDAL CONSTA, παρατηρήθηκε και στις δύο ομάδες δόσεων. Δεν υπάρχουν στοιχεία που να υποδηλώνουν ότι η υπερασβεστιαιμία μπορεί να προκαλέσει φαιοχρωμοκυττώματα στους ανθρώπους.

Αδενώματα νεφρικών σωληναρίων εμφανίσθηκαν σε αρσενικούς αρουραίους που έλαβαν RISPERDAL CONSTA στα 40 mg/kg/2 εβδομάδες. Δεν εμφανίστηκαν νεφρικοί όγκοι στην ομάδα ελέγχου της χαμηλής δόσης, του NaCl 0,9%, ή του φορέα μικροσφαιρίδίων. Ο υποκείμενος μηχανισμός των νεφρικών όγκων σε αρσενικούς αρουραίους Wistar (Hannover) που έλαβαν RΙSΡΕRDΑL CONSTA είναι άγνωστος. Αύξηση, σχετιζόμενη με τη θεραπεία, στη συχνότητα εμφάνισης νεφρικών όγκων δεν εμφανίσθηκε σε από στόματος μελέτες καρκινογένεσης με αρουραίους Wistar (Wiga) ή σε ποντίκια Swiss που τους χορηγήθηκε από στόματος ρισπεριδόνη.

Μελέτες που διεξήχθησαν για να διερευνήσουν τις διαφορές μεταξύ των υπογενών στο προφίλ όγκου οργάνου, υποδηλώνουν ότι το υπογένος Wistar (Hannover) που χρησιμοποιήθηκε στις μελέτες καρκινογένεσης διαφέρει ουσιαστικά από το υπογένος Wistar (Wiga) που χρησιμοποιήθηκε στην από στόματος μελέτη καρκινογένεσης σε σχέση με τις αυθόρμητες, σχετιζόμενες με την ηλικία, μη-νεοπλασματικές νεφρικές αλλαγές, τις αυξήσεις προλακτίνης στον ορό και τις νεφρικές αλλαγές ως ανταπόκριση στη ρισπεριδόνη. Δεν υπάρχουν δεδομένα που να υποδηλώνουν αλλαγές σε σχέση με τους νεφρούς σε σκύλους που έκαναν χρόνια θεραπεία με RΙSΡΕRDΑL CONSTA.

Η συσχέτιση της οστεοδυστροφίας, των επαγόμενων από την προλακτίνη όγκων και των υποτιθέμενων ειδικών για υπογένη αρουραίων νεφρικών όγκων σε σχέση με τον κίνδυνο για τον άνθρωπο είναι άγνωστη.

Παρατηρήθηκε τοπικός ερεθισμός στο σημείο της ένεσης σε σκύλους και αρουραίους ύστερα από χορήγηση υψηλών δόσεων RISPERDAL CONSTA. Σε μία ενδομυϊκή μελέτη καρκινογένεσης διάρκειας 24 μηνών σε αρουραίους, δεν παρατηρήθηκε καμία αύξηση στη συχνότητα εμφάνισης όγκων στο σημείο της ένεσης είτε στην ομάδα του φορέα είτε στην ενεργή ομάδα.

In vitro και in vivo μοντέλα ζώων δείχνουν ότι σε υψηλότερες δόσεις η ρισπεριδόνη μπορεί να προκαλέσει παράταση του διαστήματος QT, η οποία έχει σχετισθεί με μία θεωρητική αύξηση του κινδύνου για κοιλιακή ταχυκαρδία δίκην ριπιδίου (Torsades de Pointes) σε ασθενείς.

Γονιμότητα

Όπως με άλλα φάρμακα που ανταγωνίζονται τους υποδοχείς D₂ ντοπαμίνης, το RISPERDAL CONSTA αυξάνει τα επίπεδα της προλακτίνης. Η υπερπρολακτιναιμία πιθανώς να καταστείλει την GnRH του υποθαλάμου, προκαλώντας μειωμένη έκκριση γοναδοτροπινών της υπόφυσης. Αυτό, στη συνέχεια, πιθανώς να αναστείλει την αναπαραγωγική λειτουργία επηρεάζοντας τη στεροειδογένεση των γονάδων τόσο σε γυναίκες όσο και σε άνδρες ασθενείς.

Δεν έχουν παρατηρηθεί σχετικές επιδράσεις σε μη-κλινικές μελέτες.

RISPERDAL CONSTA 25 mg κόνις και διαλύτης για παρασκευή ενέσιμου εναιωρήματος παρατεταμένης αποδέσμευσης.

RISPERDAL CONSTA 37,5 mg κόνις και διαλύτης για παρασκευή ενέσιμου εναιωρήματος παρατεταμένης αποδέσμευσης.

RISPERDAL CONSTA 50 mg κόνις και διαλύτης για παρασκευή ενέσιμου εναιωρήματος παρατεταμένης αποδέσμευσης.