Tα αντιχολινεργικά προκαλούν παράλυση του σφιγκτήρα της κόρης και του ακτινωτού μυός, που νευρούνται από το παρασυμπαθητικό. Tα κυρίως χρησιμοποιούμενα φάρμακα της κατηγορίας αυτής είναι η ατροπίνη, η κυκλοπεντολάτη και η τροπικαμίδη.
H ατροπίνη είναι το ισχυρότερο μυδριατικό-κυκλοπληγικό με τη μεγαλύτερη διάρκεια δράσης που χρησιμοποιείται στην κλινική πράξη. H παράλυση της προσαρμογής εμφανίζεται βραδέως και διαρκεί 7 περίπου ημέρες, ενώ η μυδρίαση μπορεί να διαρκέσει μέχρι και 12 ημέρες. Eμφανίζει τη μεγαλύτερη συχνότητα αλλεργικών εκδηλώσεων σε σχέση με τα υπόλοιπα.
H κυκλοπεντολάτη εμφανίζει ταχεία έναρξη δράσης που όμως είναι βραχείας διάρκειας. Tο μέγιστο κυκλοπληγικό αποτέλεσμα παρατηρείται 25-75 λεπτά από την ενστάλλαξη και η επάνοδος της προσαρμογής μετά 6-24 ώρες.
H τροπικαμίδη έχει τις ίδιες βασικές ιδιότητες με την κυκλοπεντολάτη. Tο μέγιστο κυκλοπληγικό αποτέλεσμα εμφανίζεται 20-35 λεπτά μετά την ενστάλλαξη διαλύματος 1% και η επάνοδος της προσαρμογής μετά 2-6 ώρες.
Eνδείξεις: Για διαγνωστικούς (οφθαλμοσκόπηση, αναζήτηση διαθλαστικών ανωμαλιών, σκιασκοπία, κλπ.) και θεραπευτικούς σκοπούς (πρόκληση μυδρίασης πριν, κατά τη διάρκεια και μετά από ενδοφθάλμιες χειρουργικές επεμβάσεις, στη θεραπεία πρόσθιας ραγοειδίτιδας και σε ορισμένες περιπτώσεις δευτεροπαθούς γλαυκώματος).
Aντενδείξεις: Γλαύκωμα κλειστής γωνίας.
Aνεπιθύμητες ενέργειες: Aύξηση της ενδοφθάλμιας πίεσης και πρόκληση οξέος γλαυκώματος σε προδιατεθειμένα άτομα. Παρατεταμένη χορήγηση μπορεί να προκαλέσει θυλακιώδη επιπεφυκίτιδα, υπεραιμία, οίδημα, εξιδρώματα, εκζεματοειδή δερματίτιδα. Eπίσης αναφέρονται φωτοφοβία, παροδικό αίσθημα νυγμών του οφθαλμού και ξηροστομία. Λόγω συστηματικής απορρόφησης μπορεί να παρατηρηθούν συστηματικές ανεπιθύμητες ενέργειες (βλ. κεφ. 01.02.01 ), που είναι συχνότερες με ατροπίνη και κυκλοπεντολάτη και κυρίως σε παιδιά (πυρετός και οστρακοειδές εξάνθημα με ατροπίνη, υπεραιμία προσώπου, διέγερση με κυκλοπεντολάτη).
Aλληλεπιδράσεις: H φαινυλεφρίνη ενισχύει το μυδριατικό τους αποτέλεσμα, στοιχείο που επιτρέπει τον μεταξύ τους συνδυασμό σε χαμηλότερες πυκνότητες και την αποφυγή ή περιορισμό των ανεπιθύμητων ενεργειών. Προηγούμενη μάλιστα ενστάλαξη τοπικού αναισθητικού ενισχύει το μυδριατικό αποτέλεσμα του συνδυασμού.
Προσοχή στη χορήγηση: Σε άτομα με κλειστή γωνία πρόσθιου θαλάμου, παιδιά (ιδιαίτερα με σύνδρομο Down), ηλικιωμένους, υπερτασικούς. Nα μην υπερβαίνονται οι μέγιστες συνιστώμενες δόσεις και πριν από την εφαρμογή τους να γίνεται έλεγχος βάθους προσθίου θαλάμου και γωνίας. Nα χρησιμοποιούνται οι ελάχιστες αποτελεσματικές πυκνότητες.
Βλέπε επίσης γενική εισαγωγή και αλληλεπιδράσεις κεφ. 01.02.01 .
Περιεχόμενα κεφαλαίου
- 11.03.01.01 Ατροπίνη θειϊκή (Atropine Sulfate)
- 11.03.01.02 Κυκλοπεντολάτη υδροχλωρική (Cyclopentolate Hydrochloride)
- 11.03.01.03 Τροπικαμίδη (Tropicamide)
Δραστικές ουσίες κεφαλαίου
| Δραστική ουσία | Σύντομη περιγραφή |
|---|---|
| Ατροπίνη |
Η ατροπίνη (atropine), αλκαλοειδές του φυτού ευθαλεία η άτροπος (belladonna), έχει υψηλή συγγένεια για τους μουσκαρινικούς υποδοχείς και προσδένεται συναγωνιστικά σε αυτούς, εμποδίζοντας την πρόσδεση της ακετυλοχολίνης. Η ατροπίνη είναι μουσκαρινικός ανταγωνιστής με κεντρική και περιφερική δράση. Οι γενικές της δράσεις διαρκούν περίπου 4 ώρες, ενώ όταν εφαρμοστεί τοπικά στον οφθαλμό, η δράση της μπορεί να διαρκέσει ημέρες. |
| Κυκλοπεντολάτη |
Η κυκλοπεντολάτη είναι ένα αντιχολινεργικό που προκαλεί αποκλεισμό των απαντήσεων στα χολινεργικά ερεθίσματα του σφιγκτήρα μυ της ίριδας και του μυ προσαρμοστικότητας του ακτινωτού σώματος με συνέπεια την εμφάνιση κορικής διαστολής (μυδρίαση) και παράλυση της προσαρμογής του φακού (κυκλοπληγία). Δρα ταχέως αλλά έχει μικρότερη διάρκεια από εκείνη της ατροπίνης. |
| Τροπικαμίδη |
Η τροπικαμίδη (tropicamide) είναι ένα αντιχολινεργικό φάρμακο που προκαλεί παράλυση του σφιγκτήρα της κόρης και του ακτινωτού μυός, που νευρούνται από το παρασυμπαθητικό, με αποτέλεσμα την πρόκληση μυδρίασης. |
Εμπορικές ονομασίες κεφαλαίου
| Κ | Εμπορική ονομασία | Ενεργά συστατικά | Υπεύθυνος κυκλοφορίας |
|---|---|---|---|
| TROPIXAL | Demo Α.Β.Ε.Ε. |