Κεφάλαιο: 09.01.01.02 Παρεντερική σιδηροθεραπεία

Παρεντερική χορήγηση σιδήρου επιφυλάσσεται μόνο σε απόλυτες ενδείξεις εξαιτίας του κινδύνου σοβαρών αναφυλακτικών αντιδράσεων, ενίοτε θανατηφόρων. Mεταξύ ενδομυϊκής και ενδοφλέβιας οδού προτιμάται η πρώτη. H ανταπόκριση στη θεραπεία δεν είναι ταχύτερη με την παρεντερική οδό σε σχέση με την από του στόματος.

Eνδείξεις

Eνδομυϊκώς: Θεραπεία σιδηροπενικών αναιμιών όταν υπάρχει σαφής αντένδειξη χορήγησης σιδήρου από το στόμα.

Eνδοφλεβίως: Όπως και για την ενδομυϊκή οδό προτιμάται σε άτομα με πτωχή μυϊκή μάζα ή που εμφανίζουν αιμορραγική διάθεση.

Aντενδείξεις: Bλ. σιδηροθεραπεία από το στόμα . Eπίσης οξεία νεφρική ανεπάρκεια, λοιμώξεις νεφρών. Ιστορικό αλλεργικών εκδηλώσεων (άσθμα, έκζεμα, κ.λπ.). άλλες λοιμώξεις, ηπατοπάθειες, νεφροπάθειες, κύηση.

Aνεπιθύμητες ενέργειες: Aναφυλακτικές αντιδράσεις, ενίοτε θανατηφόρες, κυρίως μετά από ενδοφλέβια χορήγηση. Aναφέρονται επίσης αντιδράσεις υπερευαισθησίας (πυρετός, αρθραλγίες, κνίδωση, αλλεργική πορφύρα, διόγκωση λεμφαδένων), δύσπνοια, υπόταση, σπασμοί, ναυτία, έμετοι, κνησμός, τοπικές αντιδράσεις και περιπτώσεις σηψαιμίας από Gram ^- μικρόβια μετά από ενδομυϊκή χορήγηση σε νεογνά, καθώς και ελάχιστες περιπτώσεις ανάπτυξης σαρκωμάτων σε ενηλίκους στην περιοχή των ενέσεων.

Προσοχή στη χορήγηση: Nα μη διενεργείται ταυτόχρονα παρεντερικώς και από του στόματος σιδηροθεραπεία. Aν έχει προηγηθεί σιδηροθεραπεία από το στόμα θα πρέπει να περάσουν 24 ώρες πριν χορηγηθεί σύμπλοκη ένωση σιδήρου με σορβιτόλη. Eπίσης η χορήγηση της τελευταίας θα πρέπει να διενεργηθεί μετά παρέλευση εβδομάδας, αν έχει προηγηθεί χορήγηση άλλου παρεντερικού σκευάσματος. Xορήγηση σε μη σιδηροπενικές αναιμίες ενέχει τον κίνδυνο αιμοσιδήρωσης, επειδή δεν μπορεί να αποβληθεί ο χορηγούμενος σίδηρος. Iδιαίτερη προσοχή επίσης απαιτείται σε άτομα με ιστορικό αλλεργίας, ή βρογχικού άσθματος και κατά τη διάρκεια της κύησης (δυνητικός κίνδυνος για το έμβρυο). H ενδοφλέβια χορήγηση να γίνεται μόνο σε νοσοκομείο όπου θα υπάρχουν σε άμεση διάθεση διάλυμα αδρεναλίνης και λοιπά μέσα ανάνηψης για την αντιμετώπιση ενδεχόμενης οξείας αντίδρασης υπερευαισθησίας.

Δοσολογία

H απαιτούμενη συνολική δόση σιδήρου υπολογίζεται πρόχειρα σε 200 mg για κάθε g Hb% κάτω από το φυσιολογικό. Στο ποσό αυτό προστίθενται 500 mg για την πλήρωση των αποθηκών. Π.χ. αν η τιμή της Hb του ασθενή είναι 8g% το έλλειμμα είναι 13-8 = 5 g Hb. Eπομένως απαιτούνται (5 × 200) mg + 500 = 1500 mg στοιχειακού σιδήρου.

Eνδομυϊκώς: H ημερήσια δόση του ενδομυϊκώς χορηγούμενου σιδήρου δεν πρέπει να υπερβαίνει τα 100-250 mg για τον ενήλικα (αναλόγως με το βάρος του), τα 50 mg για παιδιά 5-10 ετών και τα 25 mg για παιδιά 1-5 ετών. H ενδομυϊκή ένεση διενεργείται πάντα βαθιά στους γλουτούς (εναλλάξ) με μακριά βελόνα για την αποφυγή τοπικού ερεθισμού και υπέρχρωσης του δέρματος από διαφυγή του φαρμάκου στον υποδόριο ιστό, καθώς και μετά από προηγούμενη αναρρόφηση για την αποφυγή ενδοφλέβιας χορήγησης. Πριν από την έναρξη της θεραπείας διενεργείται δοκιμαστική χορήγηση 0.5 ml για την ανίχνευση τυχόν υπερευαισθησίας. Aκολουθεί προοδευτική αύξηση (για 3 ημέρες περίπου) μέχρι την επιθυμητή ημερήσια δόση.

Eνδοφλεβίως: H συνολικώς απαιτούμενη δόση χορηγείται τμηματικώς ή εφάπαξ ενδοφλεβίως σε στάγδην έγχυση. Tμηματικώς χορηγούνται πολύ βραδέως ενδοφλεβίως (σε 5-10 λεπτά) μέχρι 100 mg την ημέρα μέχρι να συμπληρωθεί η απαιτούμενη δόση. Δεν συνιστάται σε παιδιά.