Tα φάρμακα της κατηγορίας αυτής διεγείρουν την εντερική κινητικότητα, κυρίως του παχέος εντέρου και μειώνουν την απορρόφηση ύδατος και ηλεκτρολυτών. Σε αυτήν ανήκουν η δισακοδύλη, το καστορέλαιο, η σέννα και το πικοθειικό νάτριο.
H κατάχρηση των φαρμάκων της ομάδας αυτής από χρόνια χρήση δημιουργεί τα
σοβαρότερα προβλήματα, εξαιτίας κυρίως της εξάρτησης την οποία δημιουργούν και
των σοβαρών ανεπιθυμήτων ενεργειών που συνεπάγονται.
Xρήση των παραπάνω φαρμάκων δικαιολογείται μόνο για την αντιμετώπιση οξείας δυσκοιλιότητας (π.χ. από λήψη φαρμάκων, παρατεταμένη παραμονή στο κρεββάτι, κλπ.), την προετοιμασία του εντέρου για διαγνωστικές εξετάσεις ή την αντιμετώπιση χρόνιας δυσκοιλιότητας που δεν ανταποκρίνεται σε διαιτητικά μέτρα ή άλλα αθωότερα καθαρτικά.
Στην τελευταία αυτή περίπτωση η χορήγησή τους δεν πρέπει να υπερβαίνει τις 10
ημέρες. Σε αντίθετη περίπτωση ο κίνδυνος πρόκλησης ατονίας του εντέρου και υποκαλιαιμίας (με αποτέλεσμα επίταση της δυσκοιλιότητας) είναι σημαντικά αυξημένος. Xρήση τους στα παιδιά ή κατά τη διάρκεια της κύησης θα πρέπει να αποφεύγεται.
H εμφάνιση του καθαρτικού τους αποτελέσματος ποικίλλει: της δισακοδύλης εμφανίζεται μετά 6-10 ώρες ή 30-60 λεπτά μετά τη χορήγησή της (από το στόμα ή το ορθό αντίστοιχα), του καστορελαίου μετά 2-8 ώρες, της σέννας μετά 8-12 ώρες και του πικοθειικού νατρίου μετά 10-14 ώρες.
Στην κατηγορία αυτή περιλαμβάνονται και τα διεγείροντα το παρασυμπαθητικό
αντιχολινεστερασικά φάρμακα (νεοστιγμίνη, προστιγμίνη κλπ). H χρήση τους σήμερα για την καταπολέμηση χρόνιας δυσκοιλιότητας αντενδείκνυται. Σπανίως μπορούν να χρησιμοποιηθούν σε ορισμένες μόνο περιπτώσεις παραλυτικού ειλεού (π.χ. μετεγχειρητικώς). Bλ. επίσης κεφ. 04.08 .
Περιεχόμενα κεφαλαίου
- 01.05.04.01 Δισακοδύλη (Bisacodyl)
- 01.05.04.02 Καστορέλαιο (Castor Oil)
- 01.05.04.03 Πικοθειϊκό νάτριο (Sodium Picosulphate)
- 01.05.04.04 Σέννας γλυκοσίδες (Senna Glycosides)
Δραστικές ουσίες κεφαλαίου
| Δραστική ουσία | Σύντομη περιγραφή |
|---|---|
| Βισακοδύλη |
Η βισακοδύλη (bisacodyl) είναι ένα καθαρτικό με τοπική δράση, το οποίο ανήκει στην ομάδα του τριάρυλο-μεθανίου και το οποίο μετά τον δι' υδρολύσεως μεταβολισμό του διεγείρει το βλεννογόνο του παχέος εντέρου και προκαλεί περισταλτικές κινήσεις του κόλου. |
| Καστορέλαιο |
Το καστορέλαιο (castor oil) είναι ένα φυτικό έλαιο που πιέζεται από τους σπόρους του καστοριού, Ricinus communis. Το καστορέλαιο χρησιμοποιείται φαρμακευτικά ως καθαρτικό και ως έκδοχο. |
| Πικοθειικό νάτριο |
Το πικοθειικό νάτριο (sodium picosulphate) διεγείρει την κινητικότητα του παχέος εντέρου και μειώνει την απορρόφηση νερού και ηλεκτρολυτών. Έτσι προκαλείται κάθαρση όταν υπάρχει χρόνια δυσκοιλιότητα ή θέλουμε να κενώσουμε το έντερο για να το εξετάσουμε. |